Liny ogólne informacje

Liny stalowe ocynkowane, dane techniczne, standard

• klasa II
• Rm = 180 kp / mm2
• odprężona [n]
• prawa
• przeciwzwita [Z / s]
• rdzeń organiczny [A]
• 1770 N / mm2 = 180 kp / mm2, 1 kp = 9.80665 N, 1 kN = 1000 N, 1 kp / mm2 = 9.80665 N / mm2.
• klasa I lin m.in. do wind osobowych: 1960 N / mm2 = 200 kp / mm2 lub 2160 N / mm2 = 220 kp / mm2
• T 6 / 7 - DIN 3055, T 6 / 19 - DIN 3060, T 6 / 37 - DIN 3066
• "m" - mnożnik określający jakie całkowite obciążenie robocze [DOR - WLL] może przenieść zawiesie względem nośności prostej [przy zawieszaniu, m=1] w zależności od typu i materiału oraz sposobu jego użycia.

• FC - rdzeń z włókna (naturalnego lub syntetycznego)
• NF - rdzeń włókienny z włókien naturalnych
• SF - rdzeń włókienny z włókien syntetycznych.
• PP - rdzeń z włókien polipropylenowych.

• IWR - rdzeń w postaci liny stalowej, dowolnej konstrukcji, która powinna być ujęta w opisie, najczęściej stosowany jest rdzeń stalowy konstrukcji 7x7
• IWS - rdzeń w postaci splotu, tej samej konstrukcji co sploty liny.

OGÓLNE WYTYCZNE DOBORU LIN PRZEMYSŁOWYCH

1. Liny jednozwite o konstrukcjach 1x7, 1x19, 1x37 należy stosować głównie w tych przypadkach, gdy lina pracuje wyłącznie na rozciąganie, a więc w przypadku lin naciągowych podtrzymujących (np. maszty telewizyjne, radiowe) oraz nośnych (estakady). Liny jednozwite z cienkich drutów mogą być stosowane jako linki sterownicze przenoszące siłę lub moment siły w różnych urządzeniach przemysłowych. Wytrzymałość tych lin należy dobierać tak, aby współczynnik bezpieczeństwa pracy lin nie był nigdy mniejszy od 3.
2. Liny dwuzwite o konstrukcjach 6x19+FC, 6x37+FC są stosowane wówczas, gdy lina pracuje na kołach lub krążkach linowych i gdy oprócz wytrzymałości wymaga się od niej odpowiedniej giętkości. Rodzaj konstrukcji zależy od średnicy kół linowych. Przy doborze lin należy kierować się zasadą (jeżeli nie jest to sprecyzowane inaczej w warunkach eksploatacji urządzenia): stosunek D/ (gdzie: D - średnica koła linowego, - średnica drutu) powinien wynosić minimum 350, natomiast stosunek D/d (gdzie: D - średnica koła linowego, d - średnica liny) powinien być większy od 12.
3. Jeżeli lina pracuje na kołach linowych przy dużym natężeniu ruchu i główną przyczyną zużycia liny jest jej zmęczenie, to do takich urządzeń należy stosować liny o liniowym lub punktowo-liniowym styku drutów w splotach. W zależności od rodzaju urządzenia, średnicy liny i warunków pracy, zaleca się stosowanie następujących konstrukcji: 6x19Seale+FC, 6x31Warrngton-Seale+FC, 6x19Warrington+FC, 8x31Warrington-Seale+FC.
4. Jeżeli lina w swej pracy jest narażona nie tylko na przeginanie, ale i na duże naciski poprzeczne powodujące deformację liny, lub też warunki pracy liny nie pozwalają na zastosowanie rdzenia z włókien naturalnych, należy wówczas stosować liny z rdzeniem stalowym. Poleca się w tym przypadku następujące konstrukcje 6x7+IWS, 6x19+IWR, 6x19Seale+IWR, 6x19Filler+IWR oraz 8x31Warrington-Seale+IWR, 8x36Warrington-Seale+IWR, 6x36Warrington-Seale +IWR.
5. Liny ze rdzeniem stalowym przy małych stosunkach D/d i dużych obciążeniach wykazują większą trwałość zmęczeniową niż liny z rdzeniem z włókien naturalnych. Przy doborze lin przemysłowych - jeżeli nie ma określonych wymagań zamawiającego dotyczącego giętkości liny, średnicy rolek i kół linowych - należy kierować się zasadą stosowania lin wykonanych z małej ilości drutów w linie. Współczynnik bezpieczeństwa pracy liny w każdym urządzeniu przemysłowym powinien być większy od 3.
6. W maszynach budowlanych i w maszynach do robót ziemnych należy stosować liny o liniowym styku drutów w splotach typu Seale lub Warrington-Seale. W przypadku pracy liny z dużymi obciążeniami dynamicznymi wskazane jest stosowanie konstrukcji Warrington-Seale. W urządzeniach transportowych - jeżeli głównym powodem zużycia liny jest jej zmęczenie - należy stosować liny o liniowym styku drutów.
7. Jeżeli lina pracuje głównie na rozciąganie, należy stosować liny o punktowym styku drutów. Podobnie zalecenia odnoszą się do lin do napędów urządzeń przemysłowych.
8. Liny współzwite (liny, gdzie sploty i liny skręcone są w tym samym kierunku, SS lub ZZ) charakteryzują się wysoką elastycznością i w porównaniu z linami przeciwzwitymi (liny, gdzie kierunki zwicia splotów i liny są różne, ZS lub SZ) posiadają kilkakrotnie dłuższą żywotność, jednak mają tendencję do rozkręcania się i mogą być stosowane tylko wtedy, gdy lina zabezpieczona jest przed "kręceniem się", a zawieszony na niej ładunek jest zabezpieczony przed obracaniem się.

BUDOWA LINY STALOWEJ

Budowa liny stalowej i jej zróżnicowanie w zależności od konstrukcji rdzenia i splotu (najpopularniejsze konstrukcje splotów)

STYK DRUTU W SPLOTACH

1. O styku liniowym - druty poszczególnych warstw splotu stykają się na całej długości linowo. Splotki takie wykonuje się w jednej operacji technologicznej, a styk liniowy zapewniony jest przez równoległe ułożenie drutów we wszystkich warstwach.
   Liniowy styk drutów pomiędzy warstwami drutów w splotce.
   1. 1. druty warstwy wewnętrznej
   2. 2. druty warstwy zewnętrznej
   3. 3. styk pomiędzy drutami - liniowy
   
   
2. O styku punktowym - druty poszczególnych warstw splotu skręcane są w oddzielnych operacjach technologicznych, druty sąsiednich warstw krzyżują się między sobą i stykają punktowo.
   Punktowy styk drutów pomiędzy warstwami drutów w splotce.
   
   1. 1. druty warstwy wewnętrznej
   2. 2. drut warstwy zewnętrznej
   3. 3. miejsce skrzyżowania drutów w warstwach, jednocześnie miejsce styku pomiędzy drutami

TERMINOLOGIA DOTYCZĄCA LIN STALOWYCH

• Średnica nominalna - d [mm]- średnica liny będąca wartością teoretyczną, wyrażaną wartością zaokrągloną do wielkości całkowitej. Wartość ta jest wykorzystywana do specyfikacji i opisu lin podczas tworzenia zapytania ofertowego, wystawiania atestów, oraz obliczeń wytrzymałościowych lin
• Średnica rzeczywista liny [mm]- wielkość średnicy liny otrzymana w wyniku pomiaru liny za pomocą przyrządu pomiarowego do tego przeznaczonego - suwmiarki lub mikromierza z odpowiednimi szczękami. Pomiaru liny dokonuje się poprzez zmierzenie średnicy w dwóch prostopadłych do siebie płaszczyznach, po dwa pomiary dla każdej z nich. Tak uzyskane wyniki uśrednia się i uzyskany wynik jest średnicą rzeczywistą. W przypadkach wątpliwych dopuszcza się dokonanie pomiaru liny pod obciążeniem.
• Tolerancja średnicy - dopuszczalna odchyłka średnicy nominalnej liny - dopuszczalny przedział wymiarowy odchyłki rzeczywistej średnicy liny mierzonej bez obciążenia, określony przez właściwe normy przedmiotowe. Normy DIN dla lin o średnicy 8,0 mm dopuszczają tolerancję średnicy od 0 do +5 %, normy ISO od -1 do +4%.
  Nie ma możliwości technicznych wyprodukowania liny o średnicy rzeczywistej równej średnicy nominalnej.
• Minimalna siła zrywająca [kN] - wielkość odpowiadająca gwarantowanej sile zrywającej, wartość wymagana przez poszczególne normy przedmiotowe, którą producent liny musi bezwzględnie spełnić. Pomiaru siły zrywającej dokonuje się na maszynach zrywających. Niektóre normy operują również wielkością obliczeniowej siły zrywającej, która w zależności od normy wyznaczana jest w sposób empiryczny, poprzez przemnożenie przekroju metalicznego liny przez wytrzymałość drutów liny.
• Klasa wytrzymałość liny [MPa] - poziom wymaganej wytrzymałości dla której wyznaczona jest wartość siły zrywającej liny, określany wartościami 1770, 1960, 2160, itp. Klasa wytrzymałości koresponduje bezpośrednio z wytrzymałością drutów Rm na linę, która wyraża się stosunkiem siły zrywającej drut do jego przekroju poprzecznego. Klasa wytrzymałości liny nie musi dokładnie odpowiadać wytrzymałości drutów na linę (np. normy dopuszczają odchyłkę wykonania drutu w zakresie + 350 MPa, czyli drut o Rm 1770 MPa może mieć rzeczywistą wytrzymałość w zakresie 1770 ÷ 2120 MPa). W zależności od wytrzymałości drutów zmienia się wartość siły zrywającej i sztywność liny.
• Nominalna masa 1 m liny [kg] - masa 1 m liny wyznaczona dla normy przedmiotowej w wyniku obliczeń teoretycznych.
• Rzeczywista masa 1 m liny [kg] - masa otrzymana w wyniku pomiaru
• Skok zwicia drutów w splotce (analogicznie splotek w linie) - jest odległością co jaką powtarza się ten sam drut (splotka) przy nawinięciu na drut centralny splotek (rdzeń liny) i symbolicznie oznaczamy go literą h;

KIERUNKI ZWICIA DRUTÓW W SPLOCIE I SPLOTÓW W LINIE

• liny współzwite lewe - kierunek zwicia splotów i liny lewy; układ oznacza się symbolem SS,
• liny przeciwzwite lewe - kierunek zwicia splotów prawy, a liny lewy; układ oznacza się symbolem SZ,
• liny przeciwzwite prawe - kierunek zwicia splotów lewy, a liny prawy; układ oznacza się symbolem ZS1),
• liny współzwite prawe - kierunek zwicia splotów i liny prawy; układ oznacza się symbolem ZZ,